Czy vatowiec może przejść na ryczałt?

Czy vatowiec może przejść na ryczałt? Tak, czynny podatnik VAT może rozliczać podatek dochodowy na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego. Oznacza to, że możliwość równoległego korzystania z obu tych form opodatkowania jest bezpośrednio dopuszczona przez przepisy. Warto jednak poznać szczegółowe zasady oraz ograniczenia związane z tym rozwiązaniem.

Ryczałt ewidencjonowany i VAT – dwa odrębne podatki

Ryczałt ewidencjonowany to forma rozliczenia podatku dochodowego PIT, polegająca na opodatkowaniu przychodu według określonych stawek, bez prawa do pomniejszania podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodu. Stawki ryczałtu są zróżnicowane – od 2% do 17% – i zależą od rodzaju prowadzonej działalności.

VAT natomiast to osobny podatek od towarów i usług, dotyczący wartości dodanej, naliczany oraz rozliczany według zupełnie innych reguł niż PIT. Podatnikiem VAT można być niezależnie od tego, czy rozlicza się podatek dochodowy jako ryczałtowiec, czy według innej formy.

Możliwość przejścia vatowca na ryczałt – warunki do spełnienia

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT może w każdym roku podatkowym dokonać wyboru ryczałtu jako formy opodatkowania PIT. Warunkiem jest nieprzekroczenie limitu przychodów wynoszącego 150 tys. euro rocznie oraz prowadzenie działalności niewyłączonej z możliwości rozliczania ryczałtem.

Spełnienie tych przesłanek wymaga dopełnienia formalności, w tym złożenia odpowiedniego wniosku do urzędu skarbowego w wymaganym terminie. Niektóre czynności są wyłączone z ryczałtu, co oznacza, że prowadzący takie działalności muszą rozliczać się w inny sposób, na przykład przy zastosowaniu skali podatkowej lub podatku liniowego.

Rozliczanie VAT i ryczałtu jednocześnie

Prowadzenie rozliczeń VAT oraz ryczałtu jest niezależne. Podatnik, który wybierze ryczałt ewidencjonowany jako formę PIT, nadal pozostaje vatowcem, jeśli przekracza limit obrotów uprawniający do zwolnienia z VAT (200 tys. zł rocznie) lub prowadzi działalność wymagającą rejestracji do VAT.

W praktyce podatnik taki prowadzi osobne rozliczenia – oddzielnie rejestry do VAT i osobno ewidencję przychodów dla celów ryczałtu. Przejście na ryczałt nie oznacza utraty statusu vatowca ani zaprzestania wystawiania faktur VAT.

Wystawianie faktur VAT przez ryczałtowca

Ryczałtowiec będący czynnym podatnikiem VAT, wystawia faktury VAT według obowiązujących przepisów. Dla innych płatników VAT faktura musi zawierać wszystkie wymagane elementy dotyczące podatku od towarów i usług. W przypadku sprzedaży osobom prywatnym, faktura wystawiana jest tylko na ich żądanie i – jeśli nie ma takiego żądania – sprzedaż może być udokumentowana paragonem bądź innym dokumentem zgodnym z wymogami fiskalnymi.

Obowiązek rozliczania VAT dotyczy wszystkich czynnych podatników VAT niezależnie od wybranej formy opodatkowania dochodów. Wybór ryczałtu jako PIT nie wpływa ani na obowiązek, ani na zasady rozliczania VAT.

Ograniczenia i utrata prawa do ryczałtu

Przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem, który przekroczy limit przychodów 150 tys. euro lub wykona czynności wyłączone z tej formy opodatkowania, utraci prawo do ryczałtu. Wówczas przechodzi na inną formę opodatkowania dochodu – skalę podatkową lub podatek liniowy. Taka zmiana nie wpływa na status podatnika VAT.

Ponowne przejście na ryczałt jest możliwe, lecz wyłącznie od nowego roku podatkowego, jeśli przedsiębiorca ponownie spełni wszystkie wymagane ustawowo warunki.

Stawki ryczałtu i ich zależność od działalności

Stawki ryczałtu ewidencjonowanego są ustalane w zależności od charakteru działalności. W 2023 roku stawki wynoszą: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%, 17%. Każda działalność gospodarcza należy do określonej kategorii stawkowej zgodnie z przepisami, a poprawne określenie właściwej stawki jest kluczowe dla zgodności rozliczeń podatkowych.

Podsumowanie – kluczowe informacje dla vatowca rozważającego ryczałt

Czynny podatnik VAT może zostać ryczałtowcem o ile spełni przewidziane limity i wymogi ustawowe. Prowadzone rozliczenia VAT i ryczałtowe są zupełnie niezależne, a podatek VAT nadal podlega rozliczeniu według ogólnych zasad, niezależnie od wybranej formy opodatkowania PIT. Wszelkie zmiany związane z formą PIT należy zgłosić w urzędzie skarbowym w odpowiednich terminach, a przy przekroczeniu limitów lub wykluczeniu działalności z ryczałtu, podatnik musi przejść na inną formę opodatkowania od nowego roku podatkowego.