Po co gtu pojawia się na fakturach?

Po co GTU pojawia się na fakturach? Kody GTU nie są wymaganym elementem każdej faktury lecz mają kluczowe znaczenie w systemie rozliczeń VAT, ponieważ umożliwiają administracji skarbowej lepszą klasyfikację i monitoring określonych grup towarów i usług narażonych na nadużycia podatkowe [1][2]. Obowiązek ewidencji według GTU dotyczy czynnych podatników VAT, którzy składają plik JPK_V7; od właściwego stosowania kodów GTU zależy uniknięcie kar oraz usprawnienie procesu kontroli fiskalnej [3][4].

Znaczenie i definicja kodów GTU

Kody GTU (Grupy Towarowo-Usługowe) są unikalnymi oznaczeniami służącymi identyfikacji wybranych grup towarów i usług na potrzeby ewidencji VAT. Kluczowe jest ich zastosowanie w ramach raportowania elektronicznego pliku JPK_V7, co nie tylko prowadzi do zwiększenia przejrzystości podatkowej, ale także ułatwia kontrolę urzędu skarbowego oraz przeciwdziałanie potencjalnym oszustwom podatkowym [1][2].

GTU pozwalają automatycznie klasyfikować transakcje: dotyczą wyrobów akcyzowych, niektórych produktów spożywczych, urządzeń elektronicznych czy usług budowlanych, które zostały wymienione w katalogu ustalanym przez Ministerstwo Finansów. Kody te są także aktualizowane, ostatnia zmiana miała miejsce w 2025 roku [1][4].

Cel i kluczowe funkcje kodów GTU

Głównym celem wprowadzenia GTU jest uszczelnienie systemu VAT, poprawa skuteczności kontroli oraz lepsza identyfikacja działań ryzykownych na rynku towarów i usług. Dzięki GTU urzędy skarbowe mają możliwość skutecznego i precyzyjnego typowania podmiotów do kontroli, co zwiększa zgodność podatników z przepisami oraz utrudnia działalność podmiotom próbującym unikać zobowiązań podatkowych [1][2].

Oznaczenia GTU służą też wytypowaniu tych transakcji, które najczęściej wykorzystywane były do wyłudzania podatku VAT. Ich obecność na fakturze nie wpływa jednak na samą poprawność rozliczenia podatku przez nabywcę, lecz ma kluczowe znaczenie dla systemowego monitoringu [3].

Obowiązek i proces stosowania kodów GTU

Stosowanie oznaczeń GTU jest obowiązkowe wyłącznie dla czynnych podatników VAT sprzedających towary i usługi podlegające klasyfikacji kodami GTU oraz przekazujących elektroniczne pliki JPK_V7 do urzędu skarbowego [1][2][4]. Nie dotyczy to wszystkich transakcji; wykluczone są sprzedaż ewidencjonowana tylko na kasie fiskalnej czy sprzedaż objęta fakturami zbiorczymi [4].

W praktyce wystawiający fakturę musi ocenić, czy dana pozycja podlega pod jeden z kodów GTU, a następnie właściwie oznaczyć ją podczas sporządzania pliku JPK_V7. Jest to jeden z najważniejszych kroków umożliwiających prawidłowe i zgodne z przepisami rozliczenie podatku VAT [1][2][3].

GTU na fakturze a dokumentacja elektroniczna

Kod GTU nie jest obowiązkowym elementem faktury VAT. Wymagane jest jego ujęcie wyłącznie w pliku JPK_V7 przekazywanym fiskusowi po zakończonym okresie rozliczeniowym. Umieszczenie kodu na samej fakturze jest dozwolone i nie stanowi błędu, jednak nie jest wymogiem prawnym ani nie wpływa na skuteczność samego rozliczenia podatkowego [3].

Praktyka księgowa wskazuje, że przedsiębiorstwa umieszczają GTU na fakturach dla porządku wewnętrznego lub na prośbę kontrahentów, nie ma jednak takiego obowiązku i nieobecność GTU na fakturze nie skutkuje koniecznością jej korekty. Kluczowe pozostaje odpowiednie oznaczenie w JPK_V7, gdzie fiskus analizuje przesyłane dane [3][4].

Konsekwencje niewłaściwego oznaczenia GTU

Błędne lub brakujące oznaczenie kodów GTU w JPK_V7 może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi. Przewidziano karę administracyjną o wysokości 500 zł za każdy przypadek uchybienia, co podkreśla wagę prawidłowego raportowania GTU w systemie [3].

Kody GTU mają znaczenie przede wszystkim dla organów kontrolnych i systemów analitycznych stosowanych przez urzędy skarbowe. Pozwalają szybko wyselekcjonować transakcje obarczone największym ryzykiem podatkowym oraz zapewniają skuteczność w identyfikowaniu prób wyłudzeń podatku VAT [1][3].

Kogo dotyczą i w jakich dokumentach stosować kody GTU

Zakres obowiązku stosowania GTU jest jasno określony – dotyczy wyłącznie czynnych podatników VAT, którzy wystawiają dokumenty podlegające rozliczeniom w systemie JPK_V7. Kody te stosuje się przy fakturach VAT, fakturach zaliczkowych, korygujących oraz do paragonów z NIP, jeśli dotyczą one transakcji objętych kodami GTU [2][4].

Katalog towarów i usług objętych kodami GTU jest ograniczony i precyzyjnie wskazany w przepisach oraz wytycznych Ministerstwa Finansów. Nie wszystkie działalności czy typy transakcji są zobligowane do stosowania jakiegokolwiek oznaczenia GTU [4].

Podsumowanie najważniejszych informacji

GTU pojawia się na fakturach wyłącznie jako element informacyjny i nie stanowi obowiązkowego składnika dokumentu – kluczowa jest jego obecność w strukturze JPK_V7. Obowiązek stosowania dotyczy wąskiego grona transakcji podatkowo ryzykownych i ma służyć poprawie skuteczności wykrywania oraz eliminowania nadużyć podatkowych. Przestrzeganie prawidłowego oznaczenia kodów GTU stanowi gwarancję zgodności z przepisami i minimalizuje ryzyko sankcji finansowych [1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://faktura.pl/gtu/
• [2] https://bizky.ai/blog/kody-gtu-co-to-jest-kto-musi-je-stosowac-i-kiedy-sa-obowiazkowe/
• [3] https://jpk.info.pl/jpk-v7/gtu-oznaczenie-grupowanie-towaru-uslug-plik-jpk-v7m-jpkv7k/
• [4] https://fakturownia.pl/kody-gtu-czym-sa-w-jakim-celu-zostaly-wprowadzone-i-jak-je-stosowac